Το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην εφαρμογή Κοινωνικών Πολιτικών για την αντιμετώπιση της Φτώχειας και της Έλλειψης Στέγης πραγματεύεται η τελική Έκθεση του έργου Ελληνικό Παρατηρητήριο για τη Φτώχεια και την Έλλειψη Στέγης (Ε.ΠΑ.Φ.Ε.Σ.) που μόλις ολοκλήρωσε την πρώτη φάση λειτουργίας του.

Στην Έκθεση, την οποία μπορείτε να ξεφυλλίσετε εδώ και να ανακτήσετε εδώ, θα βρείτε το σύνολο των αποτελεσμάτων της έρευνας που διεξήγε το Ελληνικό Παρατηρητήριο κατά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του, βάσει δεδομένων που συνέλεξε από 145 Δήμους και 7 Περιφέρειες της χώρας, πλήθος εξατομικευμένων συναντήσεων με εκπροσώπους των ΟΤΑ, θεματικές ομάδες με ειδικούς και ακαδημαϊκούς καθώς και τέσσερα (4) webinar με τη συμμετοχή εργαζομένων και αιρετών σε ΟΤΑ Α και Β βαθμού.

Την έρευνα πραγματοποίησαν οι Υπεύθυνοι Υλοποίησης του έργου Ε.ΠΑ.Φ.Ε.Σ.: Μαρία Δημητριάδη (Στεγαστικές Πολιτικές, Αστεγία, Δημοτικές Κοινωνικές Υπηρεσίες) και Κυριάκος Λαμπριανίδης (Δημοτικές Κοινωνικές Υπηρεσίες, Παιδική Φτώχεια, Ενεργειακή Φτώχεια). Το κεφάλαιο 4 συνέταξε η Μαντώ Μπαμπούλα, υπεύθυνη επικοινωνίας του Ελληνικού Δικτύου Καταπολέμησης της Φτώχειας. Η συνολική επιμέλεια της Έκθεσης έγινε από τη Μαριανέλλα Κλώκα, Πρόεδρο ΔΣ του Ελληνικού Δικτύου για την Καταπολέμηση της Φτώχειας.

«Το έργο Ελληνικό Παρατηρητήριο για τη Φτώχεια και την Έλλειψη Στέγης στην Ελλάδα (Ε.ΠΑ.Φ.Ε.Σ.) υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος BUILD, με φορέα υλοποίησης το Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας και εταίρο το Ελληνικό Δίκτυο για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία.

Το πρόγραμμα «Building a robust and democratic civic space» (BUILD) έχει ως στόχο την προστασία, την προώθηση και την ευρεία αναγνώριση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και αξιών της Ε.Ε., μέσω της στήριξης οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών (OKοιΠ) στην Ελλάδα και την Κύπρο και της ενίσχυσης των ικανοτήτων και της βιωσιμότητάς τους. Το BUILD συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή ‘Ενωση, μέσω του προγράμματος Citizens, Equality, Rights and Values (CERV), το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το Κέντρο Στήριξης ΜΚΟ Κύπρου με συνολικό ποσό επιχορήγησης €2,9 εκ. Συντονιστής του BUILD είναι το Ίδρυμα Μποδοσάκη (Ελλάδα) σε σύμπραξη με το Κέντρο Στήριξης ΜΚΟ (Κύπρος)».

Δήλωση αποποίησης ευθύνης

«Με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι απόψεις και οι γνώμες που διατυπώνονται εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών και δεν αντιπροσωπεύουν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Ευρωπαϊκού Εκτελεστικού Οργανισμού Εκπαίδευσης και Πολιτισμού (EACEA) ή του Ιδρύματος Μποδοσάκη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο EACEA δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για τις εκφραζόμενες απόψεις.»

Για ακόμα μια χρονιά οι φορείς και οργανώσεις που υπογράφουμε την επιστολή βρισκόμαστε στην εξαιρετικά δυσάρεστη θέση να τονίσουμε την ανησυχία μας για την κανονικοποίηση της ακροδεξιάς ρητορικής στην Ευρώπη. Δυστυχώς αυτή η πραγματικότητα ενισχύεται από την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ όπου ο ρατσιστικός, ομοφοβικός, μισογυνικός και γενικότερα μισαλλόδοξος λόγος είναι κεντρικό στοιχείο της εφαρμοζόμενης πολιτικής της νέας αμερικανικής διοίκησης, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την κατάργηση των πολιτικών για την ποικιλομορφία, την ισότητας και της συμπερίληψης (DEI).

Η νέα αυτή πραγματικότητα έχει επηρεάσει και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) με το αποκαλούμενο Τραμπ effect να οδηγεί κυβερνήσεις κρατών μελών της ΕΕ να εκφράζουν θέσεις που μέχρι πριν έμοιαζαν αδιανόητες.

Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και οι εθνικές πολιτικές εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι η ΕΕ είναι σε μια επικίνδυνη καμπή και δεν βλέπουμε ανάλογη πολιτική και θεσμική αντίδραση από τα όργανα της ΕΕ με τις θεμελιώδεις αρχές της Ένωσης να βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο.

Η νέα γεωπολιτική πραγματικότητα συμβάλει στην άνοδο του εθνικισμού και της  μισαλλοδοξίας. Οι θεωρίες της πολιτισμικής υπεροχής, αντικατάστασης πληθυσμού, ο απομονωτισμός, η ξενοφοβία, ο αντισημιτισμός, η ισλαμοφοβία, ο αντιτσιγγανισμός, ο ρατσισμός, ο σεξισμός, η ομοφοβία, η τρανσφοβία, ο μισαναπηρισμός, ο μισογυνισμός, η διάχυτη μνησικακία, ο ιστορικός αναθεωρητισμός, τείνουν να γίνουν η νέα κανονικότητα.

Το 2024 ήταν μια χρονιά όπου οι πόλεμοι και οι ένοπλες συγκρούσεις ήταν οι περισσότερες από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο αριθμός των εκτοπισμένων παγκοσμίως ξεπέρασε τα 120 εκατομμύρια ανθρώπους.

Η απάντηση σε αυτό είναι πιο περιοριστικές πολιτικές για το άσυλο, περισσότερα χρήματα για εξοπλισμούς και μια ρητορική γεμάτη μίσος για τα θύματα των πολέμων.

Οι κυβερνήσεις παγκοσμίως αντιμετωπίζουν τη μετανάστευση ως απειλή, εστιάζοντας αποκλειστικά στην αποτροπή της αντί να την αναγνωρίζουν ως ένα φυσικό και διαχρονικό κοινωνικό φαινόμενο. Αντί για πολιτικές ένταξης και προστασίας, έχει επικρατήσει η ποινικοποίηση της μετανάστευσης και η μετατροπή της σε ζήτημα ασφάλειας. Δισεκατομμύρια ευρώ διοχετεύονται στην κατασκευή τειχών, στην ανάπτυξη στρατιωτικών υποδομών και στη χρήση προηγμένων τεχνολογιών παρακολούθησης, ενώ παράλληλα οι κυβερνήσεις καταστέλλουν και στοχοποιούν τις οργανώσεις, τις ομάδες και τους ανθρώπους που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των μεταναστών και προσφύγων.

Η συνεχιζόμενη και εντεινόμενη ρητορική μίσους εναντίον κάθε τι διαφορετικού και γενικότερα άλλου, αναδεικνύει την ανάγκη η ΕΕ, ένωση αρχών και αξιών να λάβει περισσότερες πρωτοβουλίες ώστε να αντισταθεί στην ακροδεξιά ρητορική.

Σε σχέση με την Ελλάδα επαναλαμβάνουμε τις ανησυχίες μας για τα ζητήματα Κράτους Δικαίου υπενθυμίζοντας ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν επανειλημμένα παρουσιάσει προτάσεις για τη βελτίωση της κατάστασης στη χώρα σε τομείς όπως τις διακρίσεις σε βάρος των ΛΟΑΤΚΙ+, των Ρομά και άλλων μειονοτήτων, την ενδοοικογενειακή βία και την αστυνομική βία. Υπενθυμίζουμε την ανάγκη κατάρτισης ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας για την Ελλάδα, μιας και το προηγούμενο έχει λήξει εδώ και 2 χρόνια, που θα στοχεύει στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού εθνικού συστήματος υποστήριξης και προστασίας των ατόμων που βιώνουν διακρίσεις και ρατσιστική βία.

Ταυτόχρονα η ελληνική δικαιοσύνη αδυνατεί συστηματικά να ελέγξει την εκτελεστική εξουσία για παράνομες πράξεις και περιστατικά αυθαιρεσίας που σχετίζονται και με ρατσιστικές συμπεριφορές και να αποδώσει ευθύνες για ποινικά αδικήματα που διαπράττονται από κρατικά όργανα. Τον Ιανουάριο του 2025 η Ελλάδα καταδικάστηκε για πρώτη φορά από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στην εμβληματική απόφαση A.R.E. κατά Ελλάδας για επαναπροώθηση, δικαιώνοντας τις οργανώσεις, οι οποίες για χρόνια καλούσαν τις αρχές της ΕΕ να παρέμβουν ώστε να μπει τέλος σε αυτή τη «συστηματική πρακτική» η οποία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Αναποτελεσματική παραμένει η δικαιοσύνη και στον έλεγχο της αστυνομικής βίας, με νέα καταδίκη από το ΕΔΔΑ στην πρόσφατη απόφαση Παναγιωτόπουλος κατά Ελλάδας. Το Δικαστήριο καταδίκασε τη χώρα, σε αντίθεση με τη συστηματική αρχειοθέτηση αυτών των καταγγελιών από τις εθνικές αρχές λόγω έλλειψης «επαρκών ενδείξεων».

Τα ζητήματα των διακρίσεων εναντίον ευάλωτων ομάδων στην Ελλάδα δυστυχώς συνεχίζουν να είναι επίκαιρα και αποτελούν σταθερά μέρος της ευρύτερης συζήτησης για το προβληματικό Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα. Ζητάμε από τις ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές να αναλάβουν πρωτοβουλίες με κάθε πρόσφορο τρόπο ώστε να υπάρξει πραγματική αλλαγή στα ζητήματα ρατσισμού και διακρίσεων.

Η μάχη κατά των διακρίσεων και του ρατσισμού στην Ελλάδα και την Ευρώπη είναι μια μάχη επίκαιρη που μπορεί να κερδηθεί. Μια μάχη που πρέπει να κερδηθεί.

Αθήνα, Μάρτιος 2025

Συνυπογράφουν οι παρακάτω οργανώσεις & κοινότητες της Κοινωνίας των Πολιτών από την Ελλάδα και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες:

1. Αιθιοπικό Κοινωνικό - Πολιτιστικό Κέντρο "Αιθίοψ" - Cultural Centre Ethiops
2. Αλληλεγγύη Λέσβου ΑΜΚΕ- Lesvos Solidarity
3. ΑΝΤΙΓΟΝΗ - Κέντρο Πληροφόρησης και Τεκμηρίωσης για τον Ρατσισμό, την Οικολογία, την Ειρήνη και τη Μη Βία
4. ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ (Α.Δ.Π.Α.)
5. ΑΡΣΙΣ Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων - ARSIS Association for the Social Support of Youth
6. Αφγανική κοινότητα Μεταναστών και Προσφύγων στην Ελλάδα - Afghan Migrants and Refugees Community in Greece
7. ΒΑΒΕΛ - Κέντρο Ημέρας Βαβέλ/Συν-ειρμός ΑμΚΕ Κοιν. Αλληλεγγύης - Babel DC Mental Health Unit for Migrants Day Care
8. Δίκτυο για τα δικαιώματα του παιδιού - DDP / Network for children’s rights
9. ΔΙΟΤΙΜΑ Κέντρο για τα έμφυλα δικαιώματα και την ισότητα - DIOTIMA Centre for gender rights and equality
10. Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου-ΕλΕΔΑ - Hellenic League for Human Rights HLHR
11. Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας - Hellenic Antipoverty Network
12. Ελληνικό Δίκτυο Γυναικών Ευρώπης, ΕΔΓΕ, European Network of Women-Greece, (ENOWGreece)
13. Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες - Greek Council for Refugees
14. Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών - Greek Forum of Migrants
15. Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων - Greek forum of Refugees
16. Ενωμένη Ουκρανική Διασπορά - Ukrainian Diaspora Union
17. Ένωση Ουκρανών Γυναικών - Ukrainian Women in Greece / Українки в Греції
18. Ίριδα-Κέντρο Γυναικών - Irida Women's Center
19. Κοινωνική Παρέμβαση Δυτικά
20. Πολιτιστικό Κέντρο Αφρικανικής Τέχνης και Πολιτισμών ΑΝΑΣΑ - Anasa Cultural Centre
21. ΣΗΜΕΙΟ για τη μελέτη και την αντιμετώπιση της ακροδεξιάς - SIMEIO researching and confronting the far right
22. Σύλλογος Νιγηριανών Γυναικών Ελλάδας - Nigerian Women Organization of Greece
23. Σχεδία Κέντρο Παιδαγωγικής και Καλλιτεχνικής Επιμόρφωσης
24. Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών ΣΥΔ - Transgender Association in Greece SYD
25. Χάρτα της Ειδομένης - Charter of Idomeni
26. AMKE SYMPLEXIS
27. ART AND ACTION NETWORK GREECE - Δίκτυο Τέχνης και Δράσης
28. Athens Pride - Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Αθήνας
29. Changemakers Lab
30. Cosmos of Culture/ Κοσμο-πολιτισμός
31. Defence for children - Greece DCI
32. El sistema Greece
33. Generation 2.0 for Rights, Equality & Diversity
34. Golden Dawn Watch
35. HIAS Greece
36. HumanRights360
37. I HAVE RIGHTS. Samos
38. INTER ALIA
39. INTERSOS Hellas
40. Jesuit Refugee Service Greece (JRS)
41. Legal Centre Lesvos
42. Lighthouse Relief
43. MOBILE INFO TEAM
44. PRAKSIS
45. SCI Hellas
46. Solidarity ΝΟW
47. United African Women Organization - Ένωση Αφρικανών Γυναικών
48. Velos youth center
49. We Need Books