Το Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας υπογραμμίζει την ανάγκη να υπάρξουν βαθύτατες τομές στις πολιτικές που σχεδιάζονται για την φτώχεια και τις κοινωνικές ανισότητες, με αφορμή και τα νέα στοιχεία που δημοσιοποίησε η ΕΛΣΤΑΤ στις 16/5.

Τρία σημαντικότατα ζητήματα προκύπτουν από αυτά τα στοιχεία, μεταξύ άλλων:

Α) Η συγκριτική ανάλυση των ετών 2021 και 2024 δείχνει σημαντική επιδείνωση στις συνθήκες διαβίωσης των παιδιών έως 15 ετών στα φτωχά νοικοκυριά που ζουν στην Ελλάδα σχεδόν σε όλες τις κατηγορίες. Παρατηρείται ραγδαία αύξηση στην αδυναμία κάλυψης βασικών αναγκών, όπως καθημερινό γεύμα με πρωτεΐνη, συμμετοχή σε εξωσχολικές δραστηριότητες, δυνατότητα να διοργανώσουν μια γιορτή γενεθλίων ή να καλέσουν φίλους και φίλες των παιδιών στο σπίτι για παιχνίδι, να καλύψουν έξοδα συμμετοχής σε σχολικές εκδρομές, να έχουν κατάλληλο χώρο για μελέτη στο σπίτι λόγω στενότητας τετραγωνικών και να κάνουν διακοπές μίας εβδομάδας.

Σημειώνουμε ότι στα υψηλά ποσοστά που οι παραπάνω μεταβλητές έχουν επίπτωση στα φτωχά νοικοκυριά δεν ερευνάται το χάσμα πόλης – υπαίθρου που θεωρούμε ότι θα καταδείξει μια ακόμα πτυχή της συγκέντρωσης της φτώχειας και των ανισοτήτων.

Β) Ως προς την πρόσβαση σε υπηρεσίες έχουμε αναφερθεί στο παρελθόν στην ανάγκη συμφιλίωσης μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής στα νοικοκυριά που ζουν στην Ελλάδα, αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το δημογραφικό πρόβλημα. Τα πρόσφατα στοιχεία όμως δείχνουν ότι το 75% των νοικοκυριών που έχουν τουλάχιστον ένα παιδί μέχρι 12 ετών δεν μπορούν να κάνουν χρήση υπηρεσιών φροντίδας ή φύλαξης καθώς χρειάζεται να καταβληθεί κάποιο οικονομικό αντίτιμο το οποίο δεν είναι σε θέση να πληρώσουν ή διότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες δεν είναι διαθέσιμες άρα επαρκείς.

Γ) Τέλος, ως προς το θέμα της φροντίδας ηλικιωμένων ή ατόμων με προβλήματα υγείας κατ’ οίκον από εξειδικευμένους επαγγελματίες, ο κυριότερος λόγος για τον οποίο τα νοικοκυριά δεν έχουν πρόσβαση σε αυτή την υπηρεσία, ενώ την έχουν ανάγκη, είναι η οικονομική δυσκολία ανταπόκρισης στο σχετικό κόστος. Με δεδομένη τη γήρανση του πληθυσμού, την κακή διατροφή λόγω των αυξημένων τιμών στα τρόφιμα και την αυξανόμενη ευαλωτότητα των μεσηλίκων και ηλικιωμένων σε χρόνιες παθήσεις (διάφορες μορφές καρκίνου, διαβήτη και ασθενειών ψυχικής υγείας) η πρόσβαση σε φροντίδα εξειδικευμένων φροντιστών και μονάδων ηλικιωμένων είναι θεμελιώδους σημασίας ως προς την ίδια τη φροντίδα για τους ανθρώπους αλλά και την αντιμετώπιση της περαιτέρω επιβάρυνσης του οικονομικού προϋπολογισμού των νοικοκυριών που θα κληθούν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο να διαχειριστούν τα έξοδα.

Τι πρέπει να γίνει;

Οι επιδοματικές πολιτικές που εστιάζουν μόνο στις ευάλωτες ομάδες προφανώς αδυνατούν να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα που, όπως φαίνεται, έχει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις και αφορά μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, ειδικά των νοικοκυριών που πλήττονται από τη φτώχεια.

Το Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας προτείνει:

• Εφαρμογή οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών που στοχεύουν στην αναδιανομή των εισοδημάτων, την ίδια στιγμή που θα πρέπει να επανεξεταστεί το ύψος και το εύρος αλλά και ο τρόπος παροχής του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.
• Δικαιότερη φορολογική πολιτική και ως προς τους άμεσους και ως προς τους έμμεσους φόρους, για την οποία η ανάγκη είναι άμεση. Το Δίκτυό μας έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για αυτό σε συνεργασία με τον ακαδημαϊκό χώρο.
• Στεγαστική πολιτική που θα ελαφρύνει το μηνιαίο ποσοστό του εισοδήματος που καλύπτει ενοίκιο και ρεύμα καθώς και έμπρακτη προστασία της κύριας κατοικίας από εξώσεις άμεσα.
• Έλεγχο των τιμών στα διατροφικά είδη και στα είδη πρώτης ανάγκης.
• Υπεράσπιση του δικαιώματος στην εργασία με μισθούς που να μπορούν να καλύψουν τις πραγματικές ανάγκες.
• Ενίσχυση των δημόσιων και δωρεάν δομών και υπηρεσιών φροντίδας και φύλαξης.
• Ενίσχυση των δημόσιων, δωρεάν και καλής ποιότητας δομών υγείας και παιδείας με σωστή γεωγραφική κατανομή και εξασφάλιση της πρόσβασης και ως προς την εξάλειψη του όποιου κόστους αλλά και της διαθεσιμότητας των υπηρεσιών.

Image 1 attributed  

Image 2 attributed

Το Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας δημοσιοποιεί την Έκθεση για τη Φτώχεια στην Ελλάδα 2023.

Η παρούσα έκθεση είναι η πέμπτη που εκπονεί το Δίκτυο. Ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 2023 και συντάχθηκε σε νέα μορφή και με εμπλουτισμένο περιεχόμενο ως πιλοτική για τις μελλοντικές εκδόσεις.

Ωστόσο, όσο διαφορετική κι αν είναι η δομή και η έρευνα για αυτήν την έκθεση, όλα συγκλίνουν στο γεγονός ότι η φτώχεια βαθαίνει. Επιπλέον, η έκθεση του 2023 αναφέρεται ιδιαίτερα στο ζήτημα της φορολογικής δικαιοσύνης. Αυτό το ζήτημα διαπερνά τις αντίστοιχες εκθέσεις όλων των μελών του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Καταπολέμηση της Φτώχειας για το τρέχον έτος, το οποίο αφιερώνεται στην πρόληψη της λιτότητας και την υποχρηματοδότηση των κοινωνικών δικαιωμάτων.

Δείτε τις Εκθέσεις άλλων χωρών-μελών του EAPN εδώ 

Κληθήκαμε ως εθνικό μέλος να σκεφτούμε, μέσα από μια διαθεματική οπτική, τις επιλογές που αφορούν τις δημόσιες δαπάνες της χώρας και να ανακεφαλαιώσουμε τι συνέβη σχετικά το χρόνο που πέρασε. Οι ερωτήσεις που μας απασχόλησαν αφορούν τις μεταρρυθμίσεις που ανακοινώθηκαν ή εφαρμόστηκαν από την Ελληνική Κυβέρνηση όσον αφορά την ανεπαρκή χρηματοδότηση ή την επαναχρηματοδότηση του κράτους πρόνοιας και των κρατικών κοινωνικών πολιτικών, τις πιθανές αλλαγές στις ροές εισοδήματος (συλλογή εσόδων), το ρόλο που διαδραμάτισαν τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις για το τρέχον έτος 2022-2023, το τι συμβαίνει με τη χρηματοδότηση της πράσινης και/ή της ψηφιακής μετάβασης, ποιες ήταν οι ομάδες-στόχοι/ποιοι ήταν οι δικαιούχοι των μεταρρυθμίσεων, ποια είναι τα θετικά στοιχεία, ποια είναι τα κενά και, τέλος, ποιες είναι οι συστάσεις μας για να εξασφαλιστεί επαρκής κρατική πρόνοια.

Στην Έκθεση για τη Φτώχεια στην Ελλάδα 2023 περιλαμβάνονται στοιχεία και στατιστικά δεδομένα από σειρά μελετών και ερευνών που έχουν εκπονήσει επιστημονικά και επαγγελματικά ιδρύματα της χώρας και ξεχωριστές εκθέσεις του ίδιου του Δικτύου όπως η Έκθεση των Ανθρώπων που Βιώνουν Φτώχεια 2023, η
Έρευνα πεδίου 2023 και συλλογή Μαρτυριών από εξυπηρετούμενους οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών που παρέχουν κοινωνικές υπηρεσίες καθώς και σειρά συστάσεων που πηγάζουν από το υλικό που ερευνήθηκε.

Για πρώτη δε φορά περιλαμβάνονται στην Έκθεση ζητήματα που αφορούν το χάσμα πόλης – υπαίθρου και διαθεματικότητας.

Την Έκθεση για τη Φτώχεια στην Ελλάδα, που συντάχθηκε πρωτότυπα στην αγγλική γλώσσα, επιμελήθηκαν η Μαριανέλλα Κλώκα, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Δικτύου για την Καταπολέμηση της Φτώχειας και η Μαντώ Μπαμπούλα, υπεύθυνη Επικοινωνίας του Δικτύου.

Δεδομένου ότι η σύνταξη αυτής της έκθεσης έγινε πριν από το τέλος του έτους, τα παρακάτω δεδομένα αναφέρονται στην προηγούμενη περίοδο, τα χαρακτηριστικά της οποίας επηρέασαν άμεσα την τρέχουσα κατάσταση.

Βρείτε την Έκθεση για τη Φτώχεια στην Ελλάδα 2023 εδώ