Δελτίο Τύπου
Το Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας μελετώντας τα στοιχεία σχετικά με τη φτώχεια που δημοσίευσε η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία στις 8 Μαΐου, θεωρεί ότι στη διάρκεια της προηγούμενης προεκλογικής περιόδου δεν έτυχαν της προσοχής που τους αρμόζει και επισημαίνει τα παρακάτω.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο πληθυσμός που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού στην Ελλάδα, με βάση τον ορισμό της στρατηγικής «Ευρώπη 2030», ανέρχεται στο 26,3% του συνολικού πληθυσμού, δηλαδή σε 2.722.000 άτομα. 742.235 νοικοκυριά εκτιμάται ότι βρίσκονται σε κίνδυνο εισοδηματικής φτώχειας. Ο κίνδυνος παιδικής φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (που αφορά παιδιά 0-17 ετών) είναι υψηλότερος σε σχέση με αυτόν των ενηλίκων και αγγίζει το 28,1%.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ το κατώφλι της φτώχειας ανέρχεται σε 5.712 ευρώ ετησίως για ένα άτομο και σε 11.995 ευρώ για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά.
Και φέτος η χώρα μας είναι στη δεύτερη χειρότερη θέση μετά τη Βουλγαρία (σε σχέση με τις εννέα ευρωπαϊκές χώρες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία) και βιώνει μια παρατεταμένη δωδεκαετία λιτότητας και φτώχειας.
Το Δίκτυό μας επισημαίνει τα εξής σε σχέση με την φτώχεια:
- Τα συγκεκριμένα στοιχεία αναφέρονται στο 2021. Δεν συμπεριλαμβάνουν την περίοδο της έκρηξης τιμών σε ενέργεια, ρεύμα, καύσιμα και τρόφιμα, η οποία οδήγησε σε εκθετική αύξηση του κόστους ζωής αλλά ούτε και τα κυβερνητικά προγράμματα στήριξης (π.χ. market pass) άρα δεν αποτιμάται η τρέχουσα κατάσταση.
- Τα συγκεκριμένα στοιχεία δεν περιλαμβάνουν αυτούς που δεν έχουν σταθερή κατοικία και δεν ζουν στον τύπο του νοικοκυριού στον οποίο βασίζεται η έρευνα. Δεν περιλαμβάνουν δηλαδή αυτούς/ές που είναι οι κατά τεκμήριο φτωχότεροι (άστεγοι, Ρομά, πρόσφυγες-αιτούντες άσυλο, στεγαζόμενοι σε ιδρύματα, φυλακές, ξενώνες, νοσκομεία, γηροκομεία κ.λπ.),
- Αποδεικνύεται και στατιστικά ότι οι πιο ευάλωτοι πληθυσμοί είναι οι γυναίκες σε όλες τις ηλικιακές βαθμίδες σε σχέση με τους άνδρες, τα νοικοκυριά με έναν ενήλικα και τουλάχιστον ένα εξαρτώμενο παιδί, οι άνεργοι, ιδιαίτερα οι άνεργες γυναίκες, και οι εργαζόμενοι/ες με μερική απασχόληση.
Διαπιστώνουμε ελλιπή αποτύπωση της φτώχειας στους πλέον ευάλωτους πληθυσμούς και υπογραμμίζουμε τη ζωτική σημασία που έχει να λαμβάνεται υπόψη η εμπειρία των ίδιων των ανθρώπων που βιώνουν φτώχεια στο σχεδιασμό των πολιτικών που τους αφορούν.
Παρόμοια είναι η κατάσταση σε σχέση με την κοινωνική ανισότητα:
- Το πλουσιότερο 20% του πληθυσμού έχει 5,3 φορές μεγαλύτερο εισόδημα από το φτωχότερο 20%, σύμφωνα με τα στοιχεία για την οικονομική ανισότητα.
- Εμφανής είναι και η περιφερειακή ανισότητα και ο διαχωρισμός σε φτωχότερη και πλουσιότερη Ελλάδα εφόσον οκτώ περιφέρειες εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά φτώχειας (Κεντρική Μακεδονία και Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Νησιά Βορείου Αιγαίου, Δυτική Ελλάδα, Πελοπόννησος, Δυτική Μακεδονία, Στερεά Ελλάδα, Ιόνια Νησιά) και πέντε χαμηλότερα (Κρήτη, Αττική, Νότιο Αιγαίο, Ήπειρος και Θεσσαλία).
Ιδιαίτερη σημασία έχει η συσχέτιση του επιπέδου εκπαίδευσης με το ποσοστό του κινδύνου φτώχειας: όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο εκπαίδευσης τόσο μικρότερο είναι το ποσοστό του κινδύνου φτώχειας. Ειδικότερα διαπιστώνεται ότι ο κίνδυνος φτώχειας ήταν 25,9% για όσους έχουν ολοκληρώσει προσχολική, πρωτοβάθμια και το πρώτο στάδιο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, 18% για όσους έχουν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, και 7,2% για όσους έχουν ολοκληρώσει τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Αν εξειδικεύσουμε περισσότερο, οι αριθμοί, ούτως ή άλλως, παραμένουν ανησυχητικοί, με εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες να μην διατρέφονται σωστά και να αδυνατούν να πληρώσουν λογαριασμούς έγκαιρα. Ενδεικτικά το 13,9% του πληθυσμού στερείται τουλάχιστον 7 από έναν κατάλογο 13 αγαθών και υπηρεσιών και 15,6% στερείται τουλάχιστον 4 από έναν κατάλογο 9 αγαθών και υπηρεσιών (δείκτης AROPE).
Ειδικότερα:
- Το ποσοστό του φτωχού πληθυσμού που διαβιοί σε κατοικία με στενότητα χώρου ανέρχεται σε 42,2%.
- Το 32,2% των φτωχών νοικοκυριών δηλώνει ότι στερείται διατροφής που περιλαμβάνει κάθε δεύτερη ημέρα κοτόπουλο, κρέας, ψάρι ή λαχανικά ίσης θρεπτικής αξίας.
- Το 83,9% των φτωχών νοικοκυριών δηλώνει οικονομική δυσκολία να καλύψει έκτακτες, αλλά αναγκαίες δαπάνες ύψους, περίπου, 410 ευρώ.
- Το 84,1% των φτωχών νοικοκυριών δηλώνει αδυναμία πληρωμής μίας εβδομάδας διακοπών.
- Το 38,7% των φτωχών νοικοκυριών δηλώνει οικονομική αδυναμία για ικανοποιητική θέρμανση τον χειμώνα.
- Το ποσοστό των φτωχών νοικοκυριών που δηλώνουν επιβάρυνση από το κόστος στέγασης ανέρχεται σε 84,5%.
- Το 60,9% των φτωχών νοικοκυριών που έχουν λάβει καταναλωτικό δάνειο για αγορά αγαθών και υπηρεσιών, δηλώνει ότι δυσκολεύεται πάρα πολύ στην αποπληρωμή του ή στην εξυπηρέτηση των δόσεων.
- Το 50,7% των φτωχών νοικοκυριών δηλώνει δυσκολία στην έγκαιρη πληρωμή πάγιων λογαριασμών, όπως αυτών του ηλεκτρικού ρεύματος, του νερού, του φυσικού αερίου, κ.λπ.
- Το 73% των φτωχών νοικοκυριών αναφέρει μεγάλη δυσκολία στην αντιμετώπιση των συνήθων αναγκών του με το συνολικό μηνιαίο ή εβδομαδιαίο εισόδημά του.
Επισημαίνουμε ότι το ποσοστό κινδύνου φτώχειας χωρίς τα κοινωνικά επιδόματα και τις συντάξεις θα ανερχόταν σε 46,1% αντί 26,3%. Αυτό το εξαιρετικά μεγάλο ποσοστό κινδύνου φτώχειας αναδεικνύει την αξία των επιδομάτων και της έγκαιρης καταβολής ολόκληρων των συντάξεων στους δικαιούχους, προκειμένου να αντιμετωπίζεται, έστω και εν μέρει, η φτώχεια. Το στοιχείο αυτό είναι κομβικό διότι δεν του έχει δοθεί ο χρόνος που απαιτεί στον προεκλογικό διάλογο και διότι θα πρέπει να βοηθήσει στη διαμόρφωση της επιδοματικής πολιτικής της επόμενης κυβέρνησης. Η μείωση ή εξάλειψη των κοινωνικών επιδομάτων (οικογενειακών, παιδιού, ελάχιστου εγγυημένου, στέγασης, θέρμανσης, κ.λπ.) θα σημάνει κατακόρυφη αύξηση της φτώχειας, αν δεν εφαρμοστούν δομικές αλλαγές.
Ειδικά όσον αφορά την παιδική φτώχεια έχει αποδειχτεί ότι οι όποιες επιδοματικές πολιτικές μάλλον δεν είχαν κατάλληλη στόχευση στον παιδικό πληθυσμό. Το αποτέλεσμα ήταν ότι η παιδική φτώχεια, ενώ ήταν κάτω από το μέσο ευρωπαϊκό όρο πριν την οικονομική κρίση, σύγκλινε προς το μέσο όρο το 2019 και έκτοτε έχει πάλι επιδεινωθεί.
Σημειώνεται ότι, στο πλαίσιο της «Ευρώπης 2030», αναφορικά με την καταπολέμηση της φτώχειας, έχει τεθεί ως στόχος να μειωθούν κατά 15 εκατομμύρια τα άτομα που βρίσκονται ή που κινδυνεύουν να βρεθούν σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό, από τα οποία τα 5 εκατομμύρια να είναι παιδιά, έως το 2030. Ο προηγούμενος στόχος της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» περί μείωσης του αριθμού των Ευρωπαίων που διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας κατά 25% και η έξοδος 20 εκατομμυρίων ανθρώπων από τη φτώχεια δεν επιτεύχθηκε.
Το Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας πιστεύει ότι η καταπολέμηση της φτώχειας είναι πολιτική επιλογή. Αποτελεί υποχρέωση όλων των πολιτικών φορέων να τοποθετηθούν:
- για το πώς θα αντιμετωπιστεί η φτώχεια στο καταγεγραμμένο φτωχό ένα τέταρτο του πληθυσμού της χώρας, που αν υπολογίσουμε τους πλέον ευάλωτους που δεν είναι καταγεγραμμένοι αγγίζει το ένα τρίτο,
- για το πώς θα μειωθεί το κόστος ζωής για το σύνολο των πολιτών.
Για διευκρινίσεις και σχόλια επικοινωνήστε στο eapngr@gmail.com και στο 211 40 555 85.
15.6.2023
