Για ακόμα μια χρονιά οι φορείς και οργανώσεις που υπογράφουμε την επιστολή βρισκόμαστε στην εξαιρετικά δυσάρεστη θέση να τονίσουμε την ανησυχία μας για την κανονικοποίηση της ακροδεξιάς ρητορικής στην Ευρώπη. Δυστυχώς αυτή η πραγματικότητα ενισχύεται από την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ όπου ο ρατσιστικός, ομοφοβικός, μισογυνικός και γενικότερα μισαλλόδοξος λόγος είναι κεντρικό στοιχείο της εφαρμοζόμενης πολιτικής της νέας αμερικανικής διοίκησης, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την κατάργηση των πολιτικών για την ποικιλομορφία, την ισότητας και της συμπερίληψης (DEI).

Η νέα αυτή πραγματικότητα έχει επηρεάσει και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) με το αποκαλούμενο Τραμπ effect να οδηγεί κυβερνήσεις κρατών μελών της ΕΕ να εκφράζουν θέσεις που μέχρι πριν έμοιαζαν αδιανόητες.

Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και οι εθνικές πολιτικές εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι η ΕΕ είναι σε μια επικίνδυνη καμπή και δεν βλέπουμε ανάλογη πολιτική και θεσμική αντίδραση από τα όργανα της ΕΕ με τις θεμελιώδεις αρχές της Ένωσης να βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο.

Η νέα γεωπολιτική πραγματικότητα συμβάλει στην άνοδο του εθνικισμού και της  μισαλλοδοξίας. Οι θεωρίες της πολιτισμικής υπεροχής, αντικατάστασης πληθυσμού, ο απομονωτισμός, η ξενοφοβία, ο αντισημιτισμός, η ισλαμοφοβία, ο αντιτσιγγανισμός, ο ρατσισμός, ο σεξισμός, η ομοφοβία, η τρανσφοβία, ο μισαναπηρισμός, ο μισογυνισμός, η διάχυτη μνησικακία, ο ιστορικός αναθεωρητισμός, τείνουν να γίνουν η νέα κανονικότητα.

Το 2024 ήταν μια χρονιά όπου οι πόλεμοι και οι ένοπλες συγκρούσεις ήταν οι περισσότερες από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο αριθμός των εκτοπισμένων παγκοσμίως ξεπέρασε τα 120 εκατομμύρια ανθρώπους.

Η απάντηση σε αυτό είναι πιο περιοριστικές πολιτικές για το άσυλο, περισσότερα χρήματα για εξοπλισμούς και μια ρητορική γεμάτη μίσος για τα θύματα των πολέμων.

Οι κυβερνήσεις παγκοσμίως αντιμετωπίζουν τη μετανάστευση ως απειλή, εστιάζοντας αποκλειστικά στην αποτροπή της αντί να την αναγνωρίζουν ως ένα φυσικό και διαχρονικό κοινωνικό φαινόμενο. Αντί για πολιτικές ένταξης και προστασίας, έχει επικρατήσει η ποινικοποίηση της μετανάστευσης και η μετατροπή της σε ζήτημα ασφάλειας. Δισεκατομμύρια ευρώ διοχετεύονται στην κατασκευή τειχών, στην ανάπτυξη στρατιωτικών υποδομών και στη χρήση προηγμένων τεχνολογιών παρακολούθησης, ενώ παράλληλα οι κυβερνήσεις καταστέλλουν και στοχοποιούν τις οργανώσεις, τις ομάδες και τους ανθρώπους που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των μεταναστών και προσφύγων.

Η συνεχιζόμενη και εντεινόμενη ρητορική μίσους εναντίον κάθε τι διαφορετικού και γενικότερα άλλου, αναδεικνύει την ανάγκη η ΕΕ, ένωση αρχών και αξιών να λάβει περισσότερες πρωτοβουλίες ώστε να αντισταθεί στην ακροδεξιά ρητορική.

Σε σχέση με την Ελλάδα επαναλαμβάνουμε τις ανησυχίες μας για τα ζητήματα Κράτους Δικαίου υπενθυμίζοντας ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν επανειλημμένα παρουσιάσει προτάσεις για τη βελτίωση της κατάστασης στη χώρα σε τομείς όπως τις διακρίσεις σε βάρος των ΛΟΑΤΚΙ+, των Ρομά και άλλων μειονοτήτων, την ενδοοικογενειακή βία και την αστυνομική βία. Υπενθυμίζουμε την ανάγκη κατάρτισης ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας για την Ελλάδα, μιας και το προηγούμενο έχει λήξει εδώ και 2 χρόνια, που θα στοχεύει στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού εθνικού συστήματος υποστήριξης και προστασίας των ατόμων που βιώνουν διακρίσεις και ρατσιστική βία.

Ταυτόχρονα η ελληνική δικαιοσύνη αδυνατεί συστηματικά να ελέγξει την εκτελεστική εξουσία για παράνομες πράξεις και περιστατικά αυθαιρεσίας που σχετίζονται και με ρατσιστικές συμπεριφορές και να αποδώσει ευθύνες για ποινικά αδικήματα που διαπράττονται από κρατικά όργανα. Τον Ιανουάριο του 2025 η Ελλάδα καταδικάστηκε για πρώτη φορά από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στην εμβληματική απόφαση A.R.E. κατά Ελλάδας για επαναπροώθηση, δικαιώνοντας τις οργανώσεις, οι οποίες για χρόνια καλούσαν τις αρχές της ΕΕ να παρέμβουν ώστε να μπει τέλος σε αυτή τη «συστηματική πρακτική» η οποία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Αναποτελεσματική παραμένει η δικαιοσύνη και στον έλεγχο της αστυνομικής βίας, με νέα καταδίκη από το ΕΔΔΑ στην πρόσφατη απόφαση Παναγιωτόπουλος κατά Ελλάδας. Το Δικαστήριο καταδίκασε τη χώρα, σε αντίθεση με τη συστηματική αρχειοθέτηση αυτών των καταγγελιών από τις εθνικές αρχές λόγω έλλειψης «επαρκών ενδείξεων».

Τα ζητήματα των διακρίσεων εναντίον ευάλωτων ομάδων στην Ελλάδα δυστυχώς συνεχίζουν να είναι επίκαιρα και αποτελούν σταθερά μέρος της ευρύτερης συζήτησης για το προβληματικό Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα. Ζητάμε από τις ελληνικές και ευρωπαϊκές αρχές να αναλάβουν πρωτοβουλίες με κάθε πρόσφορο τρόπο ώστε να υπάρξει πραγματική αλλαγή στα ζητήματα ρατσισμού και διακρίσεων.

Η μάχη κατά των διακρίσεων και του ρατσισμού στην Ελλάδα και την Ευρώπη είναι μια μάχη επίκαιρη που μπορεί να κερδηθεί. Μια μάχη που πρέπει να κερδηθεί.

Αθήνα, Μάρτιος 2025

Συνυπογράφουν οι παρακάτω οργανώσεις & κοινότητες της Κοινωνίας των Πολιτών από την Ελλάδα και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες:

1. Αιθιοπικό Κοινωνικό - Πολιτιστικό Κέντρο "Αιθίοψ" - Cultural Centre Ethiops
2. Αλληλεγγύη Λέσβου ΑΜΚΕ- Lesvos Solidarity
3. ΑΝΤΙΓΟΝΗ - Κέντρο Πληροφόρησης και Τεκμηρίωσης για τον Ρατσισμό, την Οικολογία, την Ειρήνη και τη Μη Βία
4. ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ (Α.Δ.Π.Α.)
5. ΑΡΣΙΣ Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων - ARSIS Association for the Social Support of Youth
6. Αφγανική κοινότητα Μεταναστών και Προσφύγων στην Ελλάδα - Afghan Migrants and Refugees Community in Greece
7. ΒΑΒΕΛ - Κέντρο Ημέρας Βαβέλ/Συν-ειρμός ΑμΚΕ Κοιν. Αλληλεγγύης - Babel DC Mental Health Unit for Migrants Day Care
8. Δίκτυο για τα δικαιώματα του παιδιού - DDP / Network for children’s rights
9. ΔΙΟΤΙΜΑ Κέντρο για τα έμφυλα δικαιώματα και την ισότητα - DIOTIMA Centre for gender rights and equality
10. Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου-ΕλΕΔΑ - Hellenic League for Human Rights HLHR
11. Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας - Hellenic Antipoverty Network
12. Ελληνικό Δίκτυο Γυναικών Ευρώπης, ΕΔΓΕ, European Network of Women-Greece, (ENOWGreece)
13. Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες - Greek Council for Refugees
14. Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών - Greek Forum of Migrants
15. Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων - Greek forum of Refugees
16. Ενωμένη Ουκρανική Διασπορά - Ukrainian Diaspora Union
17. Ένωση Ουκρανών Γυναικών - Ukrainian Women in Greece / Українки в Греції
18. Ίριδα-Κέντρο Γυναικών - Irida Women's Center
19. Κοινωνική Παρέμβαση Δυτικά
20. Πολιτιστικό Κέντρο Αφρικανικής Τέχνης και Πολιτισμών ΑΝΑΣΑ - Anasa Cultural Centre
21. ΣΗΜΕΙΟ για τη μελέτη και την αντιμετώπιση της ακροδεξιάς - SIMEIO researching and confronting the far right
22. Σύλλογος Νιγηριανών Γυναικών Ελλάδας - Nigerian Women Organization of Greece
23. Σχεδία Κέντρο Παιδαγωγικής και Καλλιτεχνικής Επιμόρφωσης
24. Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών ΣΥΔ - Transgender Association in Greece SYD
25. Χάρτα της Ειδομένης - Charter of Idomeni
26. AMKE SYMPLEXIS
27. ART AND ACTION NETWORK GREECE - Δίκτυο Τέχνης και Δράσης
28. Athens Pride - Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Αθήνας
29. Changemakers Lab
30. Cosmos of Culture/ Κοσμο-πολιτισμός
31. Defence for children - Greece DCI
32. El sistema Greece
33. Generation 2.0 for Rights, Equality & Diversity
34. Golden Dawn Watch
35. HIAS Greece
36. HumanRights360
37. I HAVE RIGHTS. Samos
38. INTER ALIA
39. INTERSOS Hellas
40. Jesuit Refugee Service Greece (JRS)
41. Legal Centre Lesvos
42. Lighthouse Relief
43. MOBILE INFO TEAM
44. PRAKSIS
45. SCI Hellas
46. Solidarity ΝΟW
47. United African Women Organization - Ένωση Αφρικανών Γυναικών
48. Velos youth center
49. We Need Books

                                                                                                                                                      ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Το Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας επισημαίνει την ανάγκη για επέκταση της ρήτρας εξαίρεσης στις κοινωνικές δαπάνες,  με αφορμή την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εξαιρέσει – για δεύτερη μάλιστα συνεχόμενη χρονιά - τις αμυντικές δαπάνες από τον υπολογισμό του υπερβολικού ελλείμματος. Η εξαίρεση των αμυντικών δαπανών έγινε γνωστή από την χτεσινή ανακοίνωση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για το Σχέδιο για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και των στρατιωτικών ικανοτήτων της Ευρώπης ύψους έως και 800 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Το Δίκτυο υπογραμμίζει τη σημασία της στήριξης των ευάλωτων ομάδων, ιδίως σε μια περίοδο που ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι πολιτικές λιτότητας, η ακρίβεια και ο πληθωρισμός επιδεινώνουν τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες στην ήπειρό μας.

Όπως επισημαίνεται και στην Έκθεση για τη Φτώχεια στην Ελλάδα 2024, η φτώχεια βαθαίνει εξαιτίας παραγόντων που συμπεριλαμβάνουν τις συνέπειες του πολέμου, τον πληθωρισμό και τις ανισότητες στην πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες και αγαθά. Είναι κρίσιμο να διασφαλιστεί ότι η δημοσιονομική πολιτική που θα προκύψει από την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών δεν θα οδηγήσει σε περικοπές των κοινωνικών δαπανών, αλλά αντίθετα, θα βρεθεί τρόπος περαιτέρω ενίσχυσής τους για την κοινωνική συνοχή και την καταπολέμηση της φτώχειας.

Καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτεραιοποιήσει το κοινωνικό κράτος.

Λήξη της πρώτης φάσης του έργου Ελληνικό Παρατηρητήριο για τη Φτώχεια και την Έλλειψη Στέγης: 

Τελική εκδήλωση: Κοινωνική Πολιτική και Τοπική Αυτοδιοίκηση: η ανάγκη για τη δημιουργία ενός βιώσιμου μοντέλου

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε την Τετάρτη, 19 Φεβρουαρίου 2025 η τελική εκδήλωση της πρώτης φάσης του έργου “Ελληνικό Παρατηρητήριο για τη  Φτώχεια και την Έλλειψη Στέγης - Ε.ΠΑ.Φ.ΕΣ.” που υλοποιεί το Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας σε συνεργασία με το Ελληνικό Δίκτυο για το  Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία με θέμα Κοινωνική Πολιτική και Τοπική Αυτοδιοίκηση: η ανάγκη για τη δημιουργία ενός βιώσιμου μοντέλου στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων με τη δια ζώσης και διαδικτυακή συμμετοχή δεκάδων επαγγελματιών και αιρετών.   

Την εκδήλωση χαιρέτισαν ο Γενικός Γραμματέας Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, Κωνσταντίνος Γλούμης-Ατσαλάκης, η Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Αθηναίων, Μαρία Στρατηγάκη, η Υπεύθυνη Προγραμμάτων του Ιδρύματος Μποδοσάκη, Ελένη Καρακίτσιου, καθώς και οι Υπεύθυνοι Διαχείρισης του έργου Μαριανέλλα Κλώκα (Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας) και Λευτέρης Παπαγιαννάκης (Ελληνικό Δίκτυο για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία).

Κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων του έργου, οι υπεύθυνοι λειτουργίας του Παρατηρητηρίου, Κυριάκος Λαμπριανίδης και Μαρία Δημητριάδη, ανέδειξαν κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τη φτώχεια, την έλλειψη στέγης και τις κοινωνικές πολιτικές σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, μέσα από τη μελέτη των δεδομένων που συλλέχθηκαν από 145 Δήμους και 7 Περιφέρειες της χώρας και των παρεμβάσεων που υλοποιούνται σε δημοτικό επίπεδο και κατέθεσαν προτάσεις τόσο για το τοπικό όσο και για το κεντρικό επίπεδο διοίκησης.

Βασικά Ευρήματα του Έργου

Περνώντας στο στάδιο της αποτίμησης των όσων αναλύθηκαν, και με βάση το διαχωρισμό ανάμεσα σε δομικά και συστημικά ζητήματα, τα βασικά ευρήματα του Παρατηρητηρίου μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

• Περιορισμός χρηματοδότησης και έλλειψη προσωπικού: Ο περιορισμός της χρηματοδότησης των δημοτικών υπηρεσιών, σε συνδυασμό με τις δυσκολίες στην πρόσληψη προσωπικού – λόγω των χρονοβόρων διαδικασιών του ΑΣΕΠ και του συγκεντρωτικού χαρακτήρα της ελληνικής αυτοδιοίκησης – καθώς και η ανάθεση επιπρόσθετων αρμοδιοτήτων χωρίς την αντίστοιχη ενίσχυση σε εξειδικευμένο προσωπικό, αποτελούν τους βασικούς παράγοντες που περιορίζουν την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Αυτό επηρεάζει κρίσιμους τομείς, όπως η στεγαστική και ενεργειακή πολιτική, καθώς και οι παρεμβάσεις για την παιδική φτώχεια και την αστεγία.
• Έλλειψη αυτονομίας των ΟΤΑ: Η εξάρτηση των Δήμων από τις προτεραιότητες και οδηγίες της κεντρικής διοίκησης έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό λήψης πρωτοβουλιών μιας και εξυπηρετούνται κεντρικές πολιτικές και όχι τοπικές ανάγκες.
• Προβλήματα χρηματοδότησης και αποκλεισμοί: Οι Δήμοι βασίζονται σε συγκεκριμένα χρηματοδοτικά προγράμματα της κεντρικής διοίκησης (π.χ. "Στέγαση και Εργασία"), τα οποία συχνά θέτουν αυστηρά κριτήρια, αποκλείοντας μικρότερους πληθυσμιακά Δήμους από τη δυνατότητα συμμετοχής συμβάλλοντας έτσι και στην αύξηση του χάσματος πόλης-υπαίθρου ενώ κύριο αίτημα καταδεικνύεται η ολοένα αυξανόμενη ανάγκη των δημοτών σε μικρότερους Δήμους για πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας έναντι των επιδομάτων σε μητροπολιτικούς Δήμους.
• Διοικητικές καθυστερήσεις: Σε Δήμους με έλλειψη καταρτισμένου προσωπικού που εντείνεται και λόγω έλλειψης κινήτρων για προσλήψεις αλλά και μεταθέσεις σε επαρχιακούς Δήμους, οι διαδικασίες υποβολής αιτήσεων για χρηματοδότηση καθυστερούν σημαντικά, καθώς οι εργαζόμενοι καλούνται να διεκπεραιώσουν ταυτόχρονα διοικητικά και επιχειρησιακά καθήκοντα.
• Υπολειτουργία δομών αστέγων: Οι υπάρχουσες δομές αστέγων είναι μη βιώσιμες τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους ωφελούμενους, ενώ σε πολλούς Δήμους απουσιάζουν εντελώς σχετικές δομές. Η έλλειψη χρηματοδότησης επιδεινώνει την κατάσταση, ιδιαίτερα σε Δήμους που δεν λαμβάνουν εθνικούς πόρους.
• Η ανάγκη για επαναξιολόγηση των στεγαστικών πολιτικών: Η σημερινή προσέγγιση των στεγαστικών προγραμμάτων είναι αποσπασματική και δεν λαμβάνει υπόψη τις τοπικές ανάγκες. Είναι αναγκαία η διαμόρφωση πολιτικών που θα ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες κοινωνικές, πολιτισμικές και γεωγραφικές συνθήκες κάθε Δήμου.
• Ενεργειακή φτώχεια: Η ενεργειακή φτώχεια παραμένει μια σοβαρή κοινωνική πρόκληση, με σχεδόν τους μισούς Δήμους να δηλώνουν ότι δεν δραστηριοποιούνται άμεσα –μέσω δικών τους πρωτοβουλιών– ή έμμεσα, σε συνεργασία με Οργανισμούς Κοινωνικής Πολιτικής (Ο.Κοι.Π.). Η έλλειψη τοπικών δράσεων οφείλεται κυρίως σε περιορισμένους οικονομικούς πόρους, έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και την απουσία κεντρικής στρατηγικής που να ενισχύει τους ΟΤΑ στη διαχείριση του προβλήματος. Ως αποτέλεσμα, ευάλωτα νοικοκυριά δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στο κόστος θέρμανσης και ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός που επιδεινώνει συνθήκες ανισότητας και κοινωνικού αποκλεισμού. Παράλληλα, η αδυναμία των Δήμων να παρέμβουν στερεί από τους πολίτες την πρόσβαση σε προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης και εξοικονόμησης, ενώ επιβαρύνει περαιτέρω τις κοινωνικές υπηρεσίες. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ζήτημα, απαιτείται ενίσχυση της χρηματοδότησης προς τους ΟΤΑ, ενσωμάτωση δράσεων ενεργειακής αλληλεγγύης σε τοπικές πολιτικές και προώθηση συνεργειών με φορείς που ειδικεύονται σε βιώσιμες ενεργειακές λύσεις.
• Παιδική προστασία: Η σοβαρή υποστελέχωση των Ομάδων Προστασίας Ανηλίκων οδηγεί σε μεγάλες καθυστερήσεις στην επεξεργασία εισαγγελικών εντολών, τόσο σε μεγάλους αστικούς Δήμους όσο και στην επαρχία, όπως δείχνει το παράδειγμα ακριτικής πρωτεύουσας με 202 εισαγγελικές εντολές σε 1,5 έτος. Παράλληλα, απουσιάζει μια κεντρική στρατηγική για ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες, όπως οι μονογονεϊκές οικογένειες, ενώ οι υπάρχουσες προνοιακές και επιδοματικές πολιτικές συχνά λειτουργούν τιμωρητικά, επιβαρύνοντας περαιτέρω τους Δήμους. Επιπλέον, λείπουν στοχευμένες παρεμβάσεις για την ψυχική υγεία των εφήβων, παρά τις σύγχρονες προκλήσεις, όπως η παραβατικότητα ανηλίκων, η ενδοσχολική βία και η παιδική εργασία.

Η γνώμη των ειδικών

Πολύτιμη ήταν η συμβολή του καθηγητή Χριστόφορου Σκαμνάκη, ο οποίος ανέδειξε τη σημασία των αναδιανεμητικών κοινωνικών πολιτικών για την επίτευξη της κοινωνικής ευημερίας, παρουσιάζοντας δεδομένα για την ελληνική περίπτωση και την Ευρώπη. Στην παρουσίαση επισημάνθηκε ο ρόλος της κεντρικής διοίκησης στην παραγωγή περισσότερο βιώσιμων κοινωνικών πολιτικών που θα μπορούν να εφαρμόσουν οι ΟΤΑ, καθώς οι τοπικές πολιτικές για τη φτώχεια και την έλλειψη στέγης έχουν στόχο κυρίως την εκτίμηση, αξιολόγηση και εποπτεία των περιπτώσεων που ανακύπτουν και την παρέμβαση σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, αλλά όχι την ολιστική παρέμβαση.

Η Δήμητρα Σιατίτσα, Δρ. Πολεοδομίας ΕΜΠ και μεταδιδακτορική ερευνήτρια, μίλησε για ζητήματα σχεδιασμού στεγαστικών προγραμμάτων, εστιάζοντας σε θέματα χρηματοδότησης και συνδιαμόρφωσης πολιτικών για την κοινωνική κατοικία εμπλέκοντας όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η ανάγκη επέκτασης των δράσεων των ήδη υπαρχόντων φορέων που ασχολούνται με κοινωνικές πολιτικές υπογραμμίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της παρουσίασης, για τη δημιουργία ενός βιώσιμου μοντέλου αντιμετώπισης των στεγαστικών αναγκών σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.

Τα πάνελ συντόνισαν οι Αναστάσιος Υφαντής, Επιχειρησιακός Διευθυντής των Γιατρών του Κόσμου, Σάντυ Φαμελιάρη, ειδική σε θέματα ενέργειας, και ο Σπύρος Ψύχας, εκπαιδευτής εθελοντών, συνεργάτης του Ελληνικού Δικτύου για την Καταπολέμηση της Φτώχειας.

Προτάσεις του Ελληνικού Παρατηρητηρίου για τη Φτώχεια και την Έλλειψη Στέγης

Σε δομικό επίπεδο:

●Αυτονόμηση δράσεων των Κοινωνικών Πολιτικών των Δήμων μέσω χρηματοδότησης: λιγότερη εξάρτηση από τις προτεραιότητες/πολιτικές της κεντρικής διοίκησης, ώστε να ανταποκρίνονται στις τοπικές ανάγκες.

●Απλούστευση διαδικασιών πρόσληψης προσωπικού Δήμων: άμεση ενίσχυση των δημοτικών Κοινωνικών Υπηρεσιών με νέο και καταρτισμένο προσωπικό.

●Δημιουργία διαύλων επικοινωνίας μεταξύ φορέων που σχεδιάζουν και φορέων που υλοποιούν Κοινωνικές Πολιτικές: ρεαλιστικές πολιτικές βάσει των τοπικών αναγκών - κάθετες και όχι οριζόντιες πολιτικές.

Σε συστημικό επίπεδο:

•Διασύνδεση ΟΤΑ με τις Ο.Κοι.Π. και την ερευνητική και ακαδημαϊκή κοινότητα

•Ανταλλαγή καλών πρακτικών, τεχνογνωσίας - επιμόρφωση

•Ευελιξία δράσεων και υποστήριξη στην εξεύρεση πόρων (π.χ. μέσω προγραμμάτων)

•Συμμαχίες μεταξύ όμορων Δήμων, Περιφερειών, Πανεπιστημίων, Κοινωνίας των Πολιτών, Ευρωπαϊκών Δικτύων, ΕΚΕ, κ.λπ.

•Συνδιαμόρφωση κοινωνικών παρεμβάσεων

•Διαμόρφωση εμπεριστατωμένων σχεδίων δράσης Κοινωνικής Πολιτικής που θα συμπεριλαμβάνουν τις σύγχρονες προκλήσεις (π.χ. επισφαλής κατοικία, ενεργειακή φτώχεια, ειδικές για την κοινότητα “ευαλωτότητες”).

Ο Ρόλος του Παρατηρητηρίου και η Ανάγκη Θεσμοθέτησης

Η εμπειρία του Ελληνικού Παρατηρητηρίου για τη Φτώχεια και την Έλλειψη Στέγης μέσα από την έρευνα, τις διμερείς επικοινωνίες με αιρετούς και υπηρεσιακούς των Δήμων, καθώς και τη συμμετοχή των τελευταίων σε επιμορφωτικές συναντήσεις (webinars), ανέδειξε κυρίως

1. την ανάγκη διασύνδεσης των Δήμων με αποκεντρωμένους φορείς κοινωνικής πολιτικής (ΜΚΟ, σωματεία) και την ακαδημαϊκή κοινότητα, ώστε να επικαιροποιείται η γνώση των εργαζομένων σε θέματα φτώχειας και κοινωνικής πολιτικής.
2. την επιθυμία των Δήμων για ανταλλαγή τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών με άλλους Δήμους, ώστε να εφαρμοστούν πιο αποτελεσματικές πολιτικές σε ζητήματα όπως η παιδική και ενεργειακή φτώχεια, η στέγαση και η αστεγία.

Ως εκ τούτου, η Πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου για την Καταπολέμηση της Φτώχειας, Μαριανέλλα Κλώκα, επισήμανε ότι οι πλέον αρμόδιοι φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών για τη δημιουργία του Παρατηρητηρίου είναι τα δύο δευτεροβάθμια δίκτυα, το Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας και το Ελληνικό Δίκτυο για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία. Το ίδιο το Παρατηρητήριο ως ανεξάρτητος φορέας καταγραφής, ανάλυσης και προώθησης λύσεων για τις κοινωνικές ανισότητες, έλαβε υπόψη τις εμπειρίες των εργαζομένων στις κοινωνικές υπηρεσίες, των εξυπηρετούμενων, των πολιτών, των τοπικών αρχών, με επιτυχία. Ενίσχυσε τις σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων, προωθώντας τη συνεργασία με στόχο την κοινωνική συνοχή και απέδειξε τη μεγάλη προθυμία τους για εκπαίδευση και συμμετοχική δράση. Λόγω της σημαντικής αυτής συμβολής και, μάλιστα σε διάστημα μόλις 12 μηνών, πρότεινε τη θεσμοθέτηση του Ελληνικού Παρατηρητηρίου για τη Φτώχεια και την Έλλειψη Στέγης και τη συνεργασία με την Πολιτεία, όπως αυτή θα οριστεί από το θεσμικό πλαίσιο, με εξασφάλιση κρατικών πόρων και διατήρηση της ανεξαρτησίας του.

*Η Τελική Έκθεση του έργου θα είναι διαθέσιμη στα μέσα Μαρτίου 2025.

**Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε στο email hopewatch.gr@gmail.com.

«Το έργο Ελληνικό Παρατηρητήριο για τη Φτώχεια και την Έλλειψη Στέγης στην Ελλάδα (Ε.ΠΑ.Φ.Ε.Σ.) υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος BUILD,  με φορέα υλοποίησης το Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας και εταίρο το Ελληνικό Δίκτυο για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία. 

Το πρόγραμμα «Building a robust and democratic civic space» (BUILD) έχει ως στόχο την προστασία, την προώθηση και την ευρεία αναγνώριση των  θεμελιωδών δικαιωμάτων και αξιών της Ε.Ε., μέσω της στήριξης οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών (OKοιΠ) στην Ελλάδα και την Κύπρο και της  ενίσχυσης των ικανοτήτων και της βιωσιμότητάς τους. Το BUILD συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του προγράμματος Citizens,  Equality, Rights and Values (CERV), το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το Κέντρο Στήριξης ΜΚΟ Κύπρου με συνολικό ποσό επιχορήγησης €2,9 εκ. Συντονιστής  του BUILD είναι το Ίδρυμα Μποδοσάκη (Ελλάδα) σε σύμπραξη με το Κέντρο Στήριξης ΜΚΟ (Κύπρος)».

Δήλωση αποποίησης ευθύνης

Με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι απόψεις και οι γνώμες που διατυπώνονται εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών και  δεν αντιπροσωπεύουν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Ευρωπαϊκού Εκτελεστικού Οργανισμού Εκπαίδευσης και Πολιτισμού  (EACEA) ή του Ιδρύματος Μποδοσάκη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο EACEA δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για τις εκφραζόμενες απόψεις.