Με βάση την ανακοίνωση με τίτλο «Επάρκεια Τροφής – Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών 2024», της ΕΛΣΤΑΤ (7 Οκτ. 2025), με περίοδο αναφοράς εισοδήματος το 2023, προκύπτει για την χώρα μας ότι:
- Το 7,0% του πληθυσμού αντιμετώπισε μέτρια ή σοβαρή ανεπάρκεια τροφής το 2024 (2023).
- Το 1,6% του πληθυσμού βίωσε σοβαρή ανεπάρκεια τροφής (δηλαδή έμεινε τουλάχιστον μία ημέρα χωρίς φαγητό λόγω οικονομικής αδυναμίας).
Με βάση την εμπειρία των οργανώσεων μελών του Ελληνικού Δικτύου για την Καταπολέμηση της Φτώχειας, αυτά τα στοιχεία, αν και κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, επιβεβαιώνουν την επιμονή του προβλήματος της επισιτιστικής ανεπάρκειας στην Ελλάδα. Τα δεδομένα αποτυπώνουν μια πραγματικότητα που εδώ και χρόνια διαπιστώνουν οι οργανώσεις μας: η πρόσβαση σε επαρκή και ποιοτική τροφή παραμένει ζητούμενο για σημαντικό μέρος του πληθυσμού και ειδικά για τους πιο ευάλωτους συνανθρώπους μας, που αντιμετωπίζουν βασικά προβλήματα επιβίωσης και η πρόσβασή τους σε κοινωνικά δίκτυα υποστήριξης είναι περιορισμένη.
Δύο από τα πιο σημαντικά εργαλεία αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος που παρέχονται και προτείνονται από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είτε εφαρμόζονται στην Ελλάδα ανεπαρκώς, είτε είναι ανενεργά.
Συγκεκριμένα,
Το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα που αποτελεί το βασικό μέτρο κοινωνικής προστασίας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εθνικής πολιτικής ανέρχεται σήμερα σε 216 ευρώ μηνιαίως. Παρότι είχε ανακοινωθεί το 2024 από την κυβέρνηση ότι το επίδομα θα προσαρμοστεί μερικώς στον πληθωρισμό και θα φτάσει τα 250 ευρώ, το μέτρο ανεστάλη στις εξαγγελίες στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης του 2025. Το νέο κυβερνητικό πακέτο μέτρων, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, περιλαμβάνει «ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης», ωστόσο δεν προβλέπει στοχευμένη αύξηση για τους χαμηλότερους εισοδηματικά πολίτες. Εκτιμάται ότι τα γενικά μέτρα στήριξης δεν θα καλύψουν τις ανάγκες αυτής της ευάλωτης ομάδας. Σίγουρα το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα δεν καλύπτει επαρκώς τους σημερινούς δικαιούχους του.
Σε χειρότερη κατάσταση βρίσκεται το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ) που μετατράπηκε σε Πρόγραμμα Επισιτιστικής Βοήθειας και Υλικής Στέρησης (ΕΒΥΣ) και το οποίο προβλέπει τη δωρεάν διανομή τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης σε άπορους και εξαιρετικά ευάλωτους πληθυσμούς. Το πρόγραμμα βρίσκεται σε αναστολή τα τελευταία δύο περίπου έτη. Η μεταφορά της αρμοδιότητας από τους Δήμους στις Περιφέρειες έχει οδηγήσει σε παρατεταμένες καθυστερήσεις. Μέχρι σήμερα, λίγες Περιφέρειες έχουν προχωρήσει στις απαιτούμενες διαδικασίες προμηθειών για λόγους γραφειοκρατικούς και έλλειψης προσωπικού. Η εκτίμησή μας ως Δίκτυο είναι ότι το πρόγραμμα δεν θα ξεκινήσει πριν την άνοιξη του 2026, γεγονός που εντείνει την ανασφάλεια για τα ευάλωτα νοικοκυριά. Εκτιμούμε επίσης πως η μεταγενέστερη αποτύπωση των συγκεκριμένων δεικτών από την ΕΛΣΤΑΤ, δηλαδή με περίοδο αναφοράς εισοδημάτων του έτους 2024, θα είναι ακόμα χειρότερη.
Εκτός από τα πολύ ευάλωτα νοικοκυριά, αξίζει να σχολιάσουμε και ένα ακόμα στοιχείο που αφορά τον γενικότερο πληθυσμό. Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση όσον αφορά την αγοραστική δύναμη του μέσου μισθού, η οποία μάλιστα απέχει 6,5% από το προτελευταίο κράτος μέλος, την Βουλγαρία. Η αγοραστική δύναμη των μισθών της Ελλάδας βρίσκεται στον πάτο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακόμη και νοικοκυριά που δεν περιλαμβάνονται στο 7%–1,6% της επισιτιστικής ανεπάρκειας (όπως αναφέραμε στην αρχή της ανακοίνωσης), αντιμετωπίζουν δυσκολίες επιβίωσης. Την ίδια στιγμή αντί να γίνουν γενναίες αυξήσεις μισθών ή να συγκρατηθεί η ακρίβεια σε βασικά είδη διατροφής, στα ενοίκια, στις μετακινήσεις, στην ενέργεια και στην υγεία, η κυβέρνηση θεσμοθετεί την δυνατότητα να εργαζόμαστε 13 ώρες μήπως καταφέρουμε να τα βγάλουμε πέρα.
Όπως κάθε χρόνο, το Ελληνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Φτώχειας εργάζεται πάνω στην συγγραφή της ετήσιας Έκθεσης για τη Φτώχεια, η οποία θα δοθεί στη δημοσιότητα τις επόμενες μέρες.